کمکس (Chemex) یکی از دمافزارهای نمادین و شناختهشده دنیای دمآوری قهوه است که ظاهر آن مانند یک ساعت شنی طراحی شده و به لطف فیلترهای مخصوص خود میتوان قهوهای تمیز و شفاف به وسیله آن دمآوری نمود. متمایزترین ویژگی بصری کمکس یک کمربند چوبی به همراه یک بند چرمی است که نه تنها نمادی از زیبایی و اصالت این دمافزار است؛ بلکه در دست گرفتن و استفاده از آن را آسان و راحت ساخته است. کمکس جایگاهی ویژه در تاریخ دمآوری قهوه و در میان علاقهمندان به آن دارد و به واسطه طراحی جذاب و متمایز و ویژگی منحصربهفرد فیلترهای مخصوص، جوایز متعددی را به خود اختصاص داده و همواره با دمآوری قهوهای روشن و شفاف با تنواری کامل و مطلوب مورد توجه دوستداران قهوههای دمی قرار گرفته است.
نگاهی به تاریخ و تکامل کمکس
دمافزار کمکس ®CHEMEX در سال 1941 توسط یک شیمیدان و مخترع آلمانی با نام پیتر شلومبوم (Peter Schlumbohm) ابداع و ساخته شد. تمرکز وی نه تنها بر دمآوری قهوهای خوشطعم و مطلوب؛ بلکه ساخت ابزاری با ظاهری زیبا و منحصربهفرد بود و با مطالعه شیمی عصارهگیری و استخراج عطرها و طعمهای قهوه، دمافزار کمکس را طراحی نمود. شلومبوم برای ساخت این دمافزار از اصول مدرنیسم و جنبش Bauhaus و البته ویژگی ظروف آزمایشگاهی در عدم انتقال بو و طعم الهام گرفت. وی با تغییر ظاهر ظرف آزمایشگاهی ارلن مایر و ایجاد یک کانال هوایی، گذر جریان قهوه دمآوریشده از فیلتر کاغذی و همچنین سرو راحتتر آن را فراهم نمود.
پیتر شلومبوم مخترع دمافزار کمکس
در سال 1943 موزه هنرهای مدرن نیویورک (MoMA)، دمافزار کمکس را به عنوان بهترین طراحی محصول انتخاب و به نمایش گذاشت که تا به امروز نیز یک نسخه از آن در موزه MoMA نگهداری میشود. کمکس همچنین توسط مؤسسه فناوری ایلینوی (Illinois Institute of Technology) به عنوان یکی از 100 طراحی برتر دوران مدرن انتخاب شد. استفاده از شیشه بوروسیلیکات مقاوم به حرارت که با یک کمربند چوبی و بندی چرمی به دور آن تزئین شده است و ظاهری به شکل یک ساعت شنی، کمکس را به بخشی نمادین از تاریخ آمریکا مبدل ساخته است.
تاریخچه ساخت دمافزار کمکس را میتوانید اینجا مشاهده کنید.
فیلترهای کاغذی کمکس
دمافزار کمکس بهگونهای طراحی شده که نیازمند استفاده از فیلترهای مخصوص این برند با ضخامت 20 تا 30 درصد بیشتر نسبت به فیلترهای معمولی میباشد. این فیلترها در حین اینکه زمان عصارهگیری را طولانیتر و بهینهتر میکنند، روغن قهوه را تا حد زیادی گرفته و مانع عبور ذرات جامد از فیلتر میشوند؛ بنابراین قهوه دمآوریشده با کمکس بافتی لطیف، طعمی ملایم با تلخی کم و تنواری سبک دارد. به منظور کاهش تأثیرات مدتزمان طولانیتر دمآوری پیشنهاد میشود درجه آسیاب سابه قهوه را مقداری درشتتر (Coarser) انتخاب کرده و مدتزمان دمآوری را تا 5 دقیقه تنظیم کنید. پیش از شروع فرایند دمآوری فیلترهای کمکس را به خوبی با آب خیس کرده تا علاوه بر جلوگیری از احتمال انتقال طعم کاغذ به قهوه، فضای دمافزار را نیز تا حدودی گرم کنید. فیلترهای مخصوص کمکس به صورت دایره یا مربع از پیش تاشده یا به صورت دایرههای باز موجود هستند و فرایند بلیچینگ بر روی آنها با گاز اکسیژن انجام گرفته و بنابراین نگرانیای بابت استفاده از مواد شیمیایی و زاید وجود نخواهد داشت.
نحوه تا کردن فیلترهای کاغذی کمکس
فیلترهای کلاسیک
مرحله اول: فیلتر دایرهای کمکس را از وسط تا کرده و مجدداً آن را از وسط تا و سپس دو گوشه فیلتر را به هم نزدیک کنید. انگشت خود را بین لایه سوم و چهارم قرار داده و فیلتر را به شکل یک قیف باز کنید.
مرحله دوم: فیلتر را داخل دمافزار کمکس قرار داده به صورتی که قسمت سهلایه آن روی مسیر خروج قهوه قرار گیرد تا از مسدود شدن هوا جلوگیری کرده و فرایند فیلتراسیون را بهبود بخشد.
فیلترهای Half Moon
مرحله اول: فیلتر کمکس را از وسط تا کرده و زبانه کوچک آن را به سمت داخل برگردانید. مجدداً فیلتر را از وسط تا نموده و دو گوشه آن را به یکدیگر نزدیک کنید. انگشت خود را بین لایه سوم و چهارم قرار داده و فیلتر را به شکل یک قیف باز کنید.
مرحله دوم: مانند روش قبل فیلتر را داخل دمافزار کمکس قرار داده به صورتی که قسمت سهلایه آن روی مسیر خروج قهوه قرار گیرد. این کار مانع از مسدود شدن هوا شده و فرایند فیلتراسیون را بهبود میبخشد.
نحوه تا کردن انواع فیلترهای کمکس را میتوانید اینجا مشاهده کنید.
سایزهای متفاوت دمافزار کمکس
کمکس کلاسیک در ابتدا در مدل 6 فنجان ساخته و ثبت اختراع شد و به تدریج در سایزها متنوع 3، 8 و 10 کاپ نیز به بازار عرضه گردید. علاوه بر ظرفیت حجمی متفاوت انواع کمکس، قطر این دمافزار نیز در نسخههای فوق متفاوت است. برای مثال، قطر بدنه کمکس 6 کاپ تقریباً 130 میلیمتر و قطر کمکس 3 کاپ 76 میلیمتر میباشد. کمکس 3 کاپ برای دمآوری مقدار کمی از قهوه مناسب است و به لطف وزن سبک و اندازه جمعوجور میتوان از آن در سفر و محل کار نیز استفاده نمود. اگه هر روز به مقدار زیاد و برای تعداد زیادی از افراد قهوه دمآوری میکنید و بیش از یک بار در روز قهوه مینوشید، کمکس 10 کاپ میتواند انتخاب مناسبی برای شما باشد.
سایز دمافزار | ظرفیت حجمی | ارتفاع | قطر |
3 کاپ | 473 میلیلیتر | 209 میلیمتر | 76 میلیمتر |
6 کاپ | 887 میلیلیتر | 216 میلیمتر | 130 میلیمتر |
8 کاپ | 1183 میلیلیتر | 229 میلیمتر | 133 میلیمتر |
10 کاپ | 1479 میلیلیتر | 235 میلیمتر | 130 میلیمتر |
سری شیشهای دمافزارهای کمکس نیز با همان سایز و ظاهر کمکس کلاسیک تولید میشوند، با این تفاوت که به جای کمربند چوبی دارای دسته شیشهای شفاف یا رنگی هستند و به این ترتیب نظافت آنها نیز آسانتر و سریعتر انجام میگیرد.
ویژگیهای متمایز دمافزار کمکس
اگرچه دمافزار کمکس به لطف ظاهر جذاب و منحصربهفرد خود از شهرت ویژهای برخوردار است؛ اما برای اینکه بدانیم چه چیز کمکس را تا این حد خاص و متمایز نموده، بیایید نگاهی دقیقتر به این دمافزار داشته باشیم:
- دمآوری قهوه با کمکس به روش پور اُور و ریختن آب داغ روی سابه قهوه انجام گرفته و قهوه دمآوریشده با ورود مستقیم به محفظه زیرین علاوه بر حفظ دمای نوشیدنی سرو آن را نیز راحتتر ساخته است.
- مزیت اصلی کمکس سیستم فیلتراسیون آن است که امکان دمآوری قهوهای شفاف و تمیز با کمترین تلخی را فراهم میآورد.
- فیلترهای کاغذی ضخیمتر کمکس بسیاری از ریزسابهها و ترکیباتی که منجر به خشکی دهان حین نوشیدن میشوند را از بین برده و میتوان قهوهای ملایمتر و متعادلتر به وسیله آن دمآوری نمود.
- کمکس دمافزاری کاربردی با استفاده و نظافت آسان است. قهوه آسیابشده را داخل فیلترهای کاغذی ریخته و آب داغ را روی آن بریزید تا قهوه دمآوریشده به طور یکنواخت به محفظه پایینی منتقل شود. سپس آن را مستقیماً سرو کرده و قهوه خود را نوش جان کنید.
- بدنه شیشهای کمکس امکان مشاهده مراحل دمآوری را فراهم نموده و تجربهای جذاب و لذتبخش از تهیه قهوه را در اختیار دوستداران آن قرار میدهد.
راحت، سریع و مطمئن خرید کنید
قهوهساز کمکس اورجینال – 6 کاپ
کمکس 6 کاپ یکی از قهوهسازهای نسل سوم است که با داشتن بدنه شیشهای باکیفیت، هیچگونه بو و مواد شیمیایی را جذب نمیکند. فیلترهای کاغذی ضخیم و چندلایه کمکس، رسوبات قهوه و مقدار قابلتوجهی از چربیها و روغنهای قهوه را جذب کرده و در نتیجه نوشیدنی نهایی شفاف با طعمی غنی و تنواری ملایم خواهد بود. از کمکس میتوان هم در تهیه قهوه گرم و هم سرد استفاده کرد.
فیلتر کاغذی کمکس اورجینال – 3 کاپ
فیلتر کاغذی کمکس اورجینال – 6 کاپ
فیلتر کاغذی کمکس – 3 کاپ
فیلتر کاغذی هایکوالیتی کمکس مناسب برای استفاده در دمافزار کمکس سایز 3 کاپ و دمآوری 1 تا 3 فنجان قهوه میباشد. به لطف ضخامت بیشتر فیلترهای کمکس در مقایسه با سایر فیلترهای کاغذی، رسوبات قهوه و ریزترین ذرات روغن و چربی جذب شده و میتوانید قهوهای شفاف با طعمی شیرین و مطلوب دمآوری کنید. فیلتر کاغذی کمکس 3 کاپ به رنگ سفید و در بستههای 100 عددی موجود است.
قهوه ساز طرح کمکس – 6 کاپ
دم افزار طرح کمکس یکی از ابزارهای دم آوری حرفهای و در عین حال بسیار زیبا است و بین قهوه دوستان از جذابیت خاصی برخوردار است، دم آوری با کمکس به روش تزریقی (infusion) انجام می شود که در این روش عطر و طعم قهوه به خوبی حفظ میشود و همچنین با وجود فیلتر های کاغذی ضخیمی که دارد در نهایت نوشیدنیای شفاف و با پیچیدگی طعمی خوبی ارائه میکند. با دم افزار کمکس 6 کاپ شما میتوانید تا حجم 900 میلی لیتر برای خود و مهمان هایتان قهوه ای شفاف و خوش طعم دم آوری کنید.
برای استفاده بهتر و داشتن قهوه ایی خوشمزه تر از فیلترهای کمکس که ضخیم و عالی هستند و همهٔ رسوبات قهوه و بسیاری از روغنها را فیلتر میکنند با این قهوه ساز استفاده کنید. قهوهٔ حاصل دارای با عطروطعمی بکر و تازه و سبک است که در چهار دقیقه یا کمتر آماده میشود.
قهوه ساز طرح کمکس – 3 کاپ
متد و پارامترهای دمآوری قهوه با کمکس
دمآوری با کمکس به روش تزریقی (Infusion) یا به نوعی همان پور اُور (Pour Over) انجام میگیرد و میتوان از رسپیهای دمآوری با V60 یا سایر روشهای پور اُور نیز برای تهیه قهوه استفاده نمود. به کارگیری تعداد ریزشهای کمتر آب (2 تا 3 ریزش) نه تنها به افزایش سرعت دمآوری کمک میکند؛ بلکه با ریختن حجم زیادتری از آب در هر مرحله، دمای بستر قهوه بیشتر حفظ شده و به عصارهگیری مطلوبتر و ایدهآلتری از قهوه میانجامد. فارغ از اینکه چه متدی برای دمآوری انتخاب میکنید، پیشنهاد میکنیم پارامترهای زیر را همواره مدنظر قرار دهید:
- درجه آسیاب دان قهوه و مدتزمان دمآوری: برای دستیابی به بهترین و کاملترین عطرها و طعمهای قهوه بهتر است که دان قهوه را به صورت تازه و به وسیله یک دستگاه آسیاب قهوه باکیفیت آسیاب کنید. از آنجایی که مدتزمان دمآوری به وسیله کمکس با وجود فیلترهای کاغذی ضخیم تا حدودی طولانیتر از سایر دمافزارها است، پیشنهاد میکنیم از درجه آسیاب درشت (Coarse) استفاده کنید تا سرعت گذر جریان آب از بستر قهوه را افزایش دهید. توجه داشته باشید که درجه آسیاب را بهگونهای تنظیم کنید تا جریان سریع گذر آب منجر به انجام یک عصارهگیری ناقص و کمتر از استاندارد (Under-Extracted) نگردد.
- نسبت قهوه به آب: این نسبت یک فرمول ساده تقسیم مقدار آب بر مقدار سابه قهوهای است که میخواهید برای دمآوری استفاده کنید که به آن نسبت دمآوری یا Brew Ratio گفته میشود. نسبت رایج در دمآوری قهوه 1:15 است و برای مثال اگر از 15 گرم سابه قهوه استفاده میکنید، مقدار آب موردنیاز شما برای دمآوری 225 گرم خواهد بود. از آنجاییکه قهوه دمآوریشده با کمکس سبک و دارای تنواری ملایمی است ممکن است ترجیح شما تغییر این نسبت و افزایش مقدار سابه قهوه برای دستیابی به تنواری بالاتر باشد. در این صورت نسبت دمآوری 1:13 یا 1:14 نسبتی مناسب برای دمآوری با کمکس خواهد بود.
- دمای آب: دمای آب یکی دیگر از پارامترهایی است که با توجه به سلیقه و ذائقه خود میتوانید آن را تنظیم کنید. دمای استاندارد تعریفشده توسط SCA بین 90 تا 96 درجه سانتیگراد برای دمآوری است و هر چقدر دمای آب بالاتر باشد، عطرها و طعمهای بیشتری از قهوه استخراج خواهد شد. استفاده از کتلهای برقی با امکان تنظیم دما نیز میتواند سرمایهگذاری مناسبی برای اجرای روشهای متنوع دمآوری به طور دقیقتر باشد.
- ریزش و تلاطم: در ابتدا لازم است تا مرحله شکفت قهوه (Blooming) به منظور آزاد شدن گاز CO2 از قهوه انجام گیرد تا مانع از ایجاد چنلینگ (Channeling) در طی فرایند دمآوری گردد. عدم اشباع سابه قهوه در آب به طور کامل با ریختن آب به طور ضربانی (Pulse Pouring)، به سابه قهوه فرصت استخراج عطرها و طعمهای بیشتری داده و بنابراین با ایجاد تلاطم به عصارهگیری بیشتر و یکنواختتری از قهوه میانجامد. تلاطم یا Agitation را میتوان با تکان دادن (Swirling) کمکس یا با استفاده از یک قاشق و هم زدن (Stirring) سابه قهوه نیز انجام داد.
دمآوری با کمکس
یکی از رسپیهای شناختهشده و پراستفاده برای دمآوری با کمکس، رسپی جورج هاول (George Howell) یکی از کارآفرینان و پیشگامان جنبش قهوه تخصصی در آمریکا است. مراحل اجرای این رسپی با نام 6 Cup Brew for One را با هم مرور میکنیم:
- فیلتر کاغذی کمکس را همانگونه که پیش از این توضیح داده شد داخل دمافزار قرار دهید و آن را به طور کامل با آب خیس کنید.
- 25 تا 28 گرم سابه قهوه (بنا به ترجیحتان بر قوی بودن قهوه) را با درجه متوسط آسیاب کرده و داخل فیلتر کاغذی بریزید و با تکان دادن دمافزار سطح آن را صاف و یکدست کنید.
- با شروع تایمر اسکیل، 130 گرم آب 94 تا 96 درجه سانتیگراد را در مدتزمان 30 ثانیه روی سابه قهوه بریزید. الگوی ریزش آب را ابتدا از مرکز شروع و به صورت دایرهوار به سمت بیرون انجام دهید و سپس 30 ثانیه دیگر صبر کنید.
- در زمان 1:00 مقدار 130 گرم دیگر آب (تا 260 گرم) را در مدتزمان 30 ثانیه روی سابه قهوه با همان الگو بریزید.
- در زمان 2:00، 130 گرم آب باقیمانده (تا 390 گرم) را در مدتزمان 30 ثانیه روی سابه قهوه ریخته و تا زمان 4:00 صبر کنید تا دمآوری به اتمام برسد.
مراحل دمآوری قهوه با این رسپی را میتوانید اینجا مشاهده کنید.
نظافت و شستشوی کمکس
فیلترهای کمکس یکبارمصرف هستند و پیشنهاد میکنیم پس از استفاده، آنها را کمپوست کنید. برای تمیز کردن کمکس ابتدا بند چرمی و کمربند چوبی را باز کرده و محفظه شیشهای کمکس را با آب ولرم و یک شوینده ملایم تمیز کنید و یا آن را داخل ماشین ظرفشویی با فاصلهای مطمئن از سایر ظروف قرار دهید. توجه داشته باشید که پس از اتمام دمآوری با کمکس مدتی صبر کنید تا دمافزار به خوبی خنک شود و سپس اقدام به شستشوی آن نمایید.
سخن آخر
کمکس یکی از دمافزارهای نمادین در تاریخ دمآوری قهوه است و با طراحی منحصربهفرد و زیبایی شاخص خود جایگاهی ویژه در میان دوستداران قهوه به خود اختصاص داده است. فیلترهای کاغذی مخصوص کمکس نیز با ویژگیهای خاص خود و جذب بیشتر روغنهای قهوه و ریزسابهها، قهوهای شفاف و تمیز با تنواری ملایم در اختیار شما قرار داده و با استفاده از کتلهای گردنغازی و اسکیلهای دقیق قهوه و البته رعایت دستورالعملها و پارامترهای دمآوری میتوان قهوهای ایدهآل با دستیابی به تمام عطرها و طعمها تهیه نمود. دمافزار کمکس در سایزهای متنوع 3، 6، 8 و 10 کاپ موجود است و علاوه بر پارامترهای دمآوری مانند نوع دان قهوه، درجه آسیاب و دمای آب، سایز دمافزار نیز تأثیری قابلتوجه بر نوشیدنی نهایی خواهد داشت. در پایان، یادگیری نحوه دمآوری قهوه با کمکس چیزی فراتر از تسلط بر هنر دمآوری است و در واقع بخشی از تاریخ قهوه محسوب میگردد که تجربیات ما از تهیه قهوه را غنی ساخته و به آن ارزش میدهد.
